Από την αρχή της λειτουργίας του εξωδικαστικού μηχανισμού τα αποτελέσματα δεν είναι τα προσδοκώμενα. Φαίνεται ότι από καθαρή σύμπτωση αυτοί οι οποίοι είναι ωφελημένοι είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες οι οποίοι μπορούν να ρυθμίσουν απευθείας τις οφειλές τους προς το Δημόσιο χωρίς να απαιτείται να πάρουν τη συγκατάθεση ιδιωτών ή Τραπεζών αφού η διαδικασία για αυτούς δεν προβλέπει τη ρύθμιση οφειλών προς ιδιώτες ή Τράπεζες. Εφόσον έχουν άλλες οφειλές αυτές μπορούν να ρυθμιστούν εξωδικαστικά.

Την ίδια στιγμή οι επιχειρήσεις προκειμένου να ρυθμίσουν τις δικές τους οφειλές θα πρέπει να εντάξουν υποχρεωτικά το σύνολο των οφειλών τους δηλαδή Δημόσιο, ιδιώτες και Τράπεζες χωρίς την δυνατότητα εξαίρεσης καμίας εξ αυτών.

Αυτό ενώ στην αρχή φαινόταν η σωστή προσέγγιση στην πορεία φάνηκε ότι πρακτικά ένας επιχειρηματίας που μπορούσε να ρυθμίσει απευθείας το δάνειό του με την Τράπεζα δεν θα μπορούσε να εξαιρέσει το δάνειο αυτό από την διαδικασία της πλατφόρμας και να ρυθμίσει μόνο τις οφειλές προς το  Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία.

Την ίδια στιγμή προσωπικά δάνεια (στεγαστικά, καταναλωτικά) δεν ρυθμίζονται υποχρεωτικά παρά μόνο εφόσον το θέλουν οι πιστωτές. Η συντριπτική πλειοψηφία όμως των επιχειρηματιών έχουν προσωπικά δάνεια τα οποία αδυνατούν να αποπληρώσουν.

Ποιοί εντάσσονται στο εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων.

Εντάσσονται φυσικά πρόσωπα με πτωχευτική ικανότητα (ατομικές επιχειρήσεις- έμποροι) και κάθε νομικό πρόσωπο (εταιρείες) το οποίο αποκτά εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και έχει φορολογική κατοικία στην Ελλάδα.

Προϋποθέσεις ένταξης.

Αίτηση μπορεί να υποβληθεί εφόσον η επιχείρηση:

1) Κατά την 31η Δεκεμβρίου 2017 είχε οφειλή προς χρηματοδοτικό φορέα από δάνειο ή πίστωση σε καθυστέρηση τουλάχιστον 90 ημερών ή

οφειλή που ρυθμίστηκε μετά την 1η Ιουλίου 2016 ή

είχε  ληξιπρόθεσμες οφειλές (βεβαιωμένες) προς την Φορολογική Διοίκηση ή

προς Φορέα Κοινωνικής ασφάλισης ή

προς άλλο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου (περιλαμβανομένων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης) ή

είχε βεβαιωθεί η μη πληρωμή επιταγών εκδόσεως λόγω μη επαρκούς υπολοίπου ή

είχαν εκδοθεί διαταγές πληρωμής ή

δικαστικές αποφάσεις για ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις.

2) Οι συνολικές προς ρύθμιση οφειλές ξεπερνούν τις 20.000 ευρώ.

3) Όσοι τηρούν απλογραφικό λογιστικό σύστημα  πρέπει να έχουν θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων σε μία τουλάχιστον από τις τελευταίες 3 χρήσεις πριν την υποβολή της αιτήσεως

Όσοι τηρούν διπλογραφικό λογιστικό σύστημα  πρέπει να έχουν θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων ή θετική καθαρή θέση σε μία τουλάχιστον από τις τελευταίες 3 χρήσεις πριν την υποβολή της αίτησης.

Προτάσεις για ρυθμίσεις με τροποποίηση του νόμου

Με βάση τις διαπιστώσεις μας από την μέχρι σήμερα εφαρμογή του νόμου,  εκτιμούμε ότι ορισμένες ρυθμίσεις μπορούν να βοηθήσουν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Παραδείγματα τέτοιων ρυθμίσεων θα μπορούσαν να είναι:

  • Η δυνατότητα να εξαιρεθεί ρυθμισμένη οφειλή η οποία δεν αδικεί τους υπολοίπους πιστωτές και δεν διαταράσσει το σχέδιο της ρύθμισης θα ήταν μια ιδανική λύση και για τους πιστωτές και για τις ίδιες τις επιχειρήσεις.
  • Η δυνατότητα αυτή θα ωφελούσε τις τράπεζες γιατί θα μπορούσαν να ρυθμίσουν τα δάνεια εξωδικαστικά με διμερή διαπραγμάτευση χωρίς να υποχρεούνται να προσέλθουν στη πλατφόρμα και οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να ρυθμίσουν τις υπόλοιπες υποχρεώσεις προς το Δημόσιο ή τους ιδιώτες μέσω της πλατφόρμας.
  • Η δυνατότητα διαδικασίας ρύθμισης οφειλών μόνο προς το Δημόσιο όταν οι επιχειρήσεις έχουν ρυθμίσει τις υπόλοιπες υποχρεώσεις τους εξωδικαστικά.
  • Η υποχρεωτική ρύθμιση των προσωπικών οφειλών. Στατιστικά σχεδόν οι μισές δανειακές υποχρεώσεις των μικρομεσαίων επιχειρηματιών αφορούν στεγαστικά δάνεια.
  • Tο ποσοστό των προσωπικών οφειλών, όταν οι πιστωτές στους οποίους ανήκουν οι οφειλές αυτές δεν προσέρχονται, να μην προσμετράται επί του συνόλου των οφειλών κατά τη διαπίστωση της πρώτης απαρτίας του 50% στο στάδιο της πρόσκλησης του συντονιστή προς τους πιστωτές για την έναρξη της διαδικασίας από τη στιγμή που αυτές οι οφειλές δεν ρυθμίζονται υποχρεωτικά εκ του νόμου.»

 

Άμυνα δανειοληπτών

Μια άλλη σοβαρή παράμετρος είναι η άγνοια πολλών δανειοληπτών – επιχειρήσεων αναφορικά με τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσουν προκειμένου να αμυνθούν αποτελεσματικά έναντι των Τραπεζών και ενδεχομένως να καταφέρουν εξωδικαστικά να ρυθμίσουν τις υποχρεώσεις τους.

Ο Κώδικας Δεοντολογίας των Τραπεζών είναι μια υποχρεωτική διαδικασία που ακολουθείται από τις Τράπεζες στην οποία οι δανειολήπτες είναι υποχρεωμένοι να συμμορφωθούν. Ο Κώδικας ισχύει και για τα επιχειρηματικά δάνεια, επομένως όταν μια οφειλή βρίσκεται σε καθυστέρηση και λάβουμε την επιστολή της Τράπεζας που μας καλεί να συμπληρώσουμε το τυποποιημένο έντυπο ακολουθούμε τα βήματα προσεκτικά και τις προθεσμίες που ορίζει ο νόμος. Είναι η μόνη δυνατότητα που έχουμε πριν τη καταγγελία του δανείου να ρυθμίσουμε ένα δάνειο και βεβαίως αν αυτό αποτύχει θα έχουμε έναν επιπλέον λόγο ανακοπής στο δικαστήριο εάν η Τράπεζα δεν ακολούθησε τη διαδικασία σωστά και δεν έπραξε αυτά που όφειλε βάσει των προτεινόμενων ρυθμίσεων και των γενικών αρχών που προβλέπει ο Κώδικας. Σημείωση, για όσο διάστημα τρέχει η διαδικασία της πλατφόρμας του εξωδικαστικού ο Κώδικας Δεοντολογίας των Τραπεζών αναστέλλεται.

Σε περίπτωση που το δάνειο τελικά καταγγελθεί, τότε ολόκληρο το ποσό της απαίτησης γίνεται απαιτητό, εκδίδεται διαταγή πληρωμής και αρχίζει η διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης.

Κάτι επίσης που πολλοί επιχειρηματίες αγνοούν είναι ότι με την υποβολή της αίτησης στη πλατφόρμα δεν ισχύει καμία αναστολή καταδιωκτικών μέτρων, δηλαδή οι Τράπεζες, το Δημόσιο ή οι ιδιώτες μπορούν να προχωρήσουν σε κατάσχεση ή πλειστηριασμό. Τα καταδιωκτικά μέτρα κατά του οφειλέτη αναστέλλονται αυτοδικαίως για 90 ημέρες μόνο από την στιγμή που ο συντονιστής διαπιστώσει ότι ο φάκελος είναι πλήρης και αποστείλει πρόσκληση στους πιστωτές να συμμετάσχουν στη διαδικασία.

Στάδια αναγκαστικής εκτέλεσης και άμυνα του οφειλέτη

Μετά την καταγγελία της σύμβασης η τράπεζα έχει τη δυνατότητα να προβεί στην έκδοση διαταγής πληρωμής, επιτυγχάνοντας με αυτόν τον τρόπο την απόκτηση εκτελεστού τίτλου κατά του οφειλέτη και του τυχόν εγγυητή.

  1. Σε περίπτωση επίδοσης της διαταγής πληρωμής ο δανειολήπτης μπορεί να ασκήσει ανακοπή κατά της διαδικασίας, που ξεκινά, εντός προθεσμίας 15 εργασίμων ημερών, καθώς και αίτηση αναστολής εκτέλεσης, προκειμένου να αποτρέψει οποιαδήποτε περαιτέρω ενέργεια της τράπεζας και δη, την κατάσχεση και τον πλειστηριασμό της περιουσίας του.
  2. Εάν ο οφειλέτης δεν ασκήσει ανακοπή, απορριφθεί η αίτηση αναστολής ή η ασκηθείσα ανακοπή, τότε η τράπεζα προβαίνει σε κατάσχεση της περιουσίας, με σκοπό τον πλειστηριασμό του πράγματος, που κατασχέθηκε. Αντίγραφο της κατασχετήριας έκθεσης επιδίδεται με δικαστικό επιμελητή. Ο δανειολήπτης μπορεί να την προσβάλλει με ανακοπή εντός 45 ημερολογιακών ημερών από την ημέρα της κατάσχεσης.
  3. Σε περίπτωση που η ανακοπή απορριφθεί, μπορεί να ασκήσει έφεση, και παράλληλα αίτηση αναστολής. Η αίτηση αναστολής κατατίθεται το αργότερο  5 εργάσιμες ημέρες πριν από την ημέρα του πλειστηριασμού και χορηγείται εφόσον κρίνει το δικαστήριο ότι η ενέργεια της αναγκαστικής εκτέλεσης θα προξενήσει ανεπανόρθωτη βλάβη και πιθανολογεί την ευδοκίμηση της έφεσης.
  4. Εάν η κατασχετήρια έκθεση έχει σφάλματα, ιδίως ως προς την περιγραφή του κατασχεθέντος, την εκτίμηση και την τιμή πρώτης προσφοράς, τότε έχει δυνατότητα να ασκήσει ανακοπή το αργότερο 15 εργάσιμες ημέρες πριν από την ημέρα του πλειστηριασμού. Σημείωση: ο πλειστηριασμός δεν μπορεί να διενεργηθεί νωρίτερα από επτά μήνες και αργότερα από οκτώ μήνες από την περάτωση της κατάσχεσης.
  5. Ο οφειλέτης μπορεί να προσβάλλει τη διαδικασία του πλειστηριασμού μέσα σε 30 ημέρες από την ημέρα του πλειστηριασμού ή αναπλειστηριασμού αν πρόκειται για κινητά και σε 60 ημέρες αφότου μεταγράφηκε η περίληψη της κατακυρωτικής έκθεσης, αν πρόκειται για ακίνητα.

Δημήτριος Αναστασόπουλος, Δικηγόρος, LL.M.

Ο Δημήτρης Αναστασόπουλος είναι δικηγόρος Αθηνών με εξειδίκευση στο Τραπεζικό και Πτωχευτικό δίκαιο και στα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Αρθρογραφεί συχνά στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο και διατηρεί οργανωμένο δικηγορικό γραφείο στο κέντρο της Αθήνας.

www.anastasopouloslaw.gr